STOP THE DESTRUCTION!

Otter, dipper, crayfish, dragonflies… The Perlepnica River is teeming with life… Or rather, it was teeming. This morning we discovered a spectacle of desolation: over 1.5 km long, the river is dead: the willows and other trees bordering it have been torn out, the riverbed has been dug up with excavators, and the gravel, the substrate of life in the river, has been piled up on the banks. What was once a beautiful river, rich in aquatic vegetation and with clear, unpolluted water, is now nothing more than a lifeless channel. 

Why such a distruction? Unlike many rivers in Kosovo, there was little or no waste in the riverbed. The water from this river supplies the city of Gjilan with drinking water (via Lake Perlepnica). By digging the riverbed and cutting the riparian forest, the phyto-purification capacity of the river is also destroyed. So why? 

Questions remain, but action cannot wait. We call on the Ministry of the Environment (!), Spatial planning and Infrastructure and the Kosovo Environmental Protection Agency to stop the destruction of rivers. First of all the Perlepnica River, but also all the rivers in Kosovo. Cleaning the rivers with excavators will never be a solution to make them “cleaner”. It will simply make them lifeless.

NDALONI SHKATËRRIMIN!

Nundërza, zogj zhytës, karavidhe, pilivesa… Lumi i Perlepnicës është i mbushur me jetë… Ose më mirë, gëlonte me jetë. Sot në mëngjes zbuluam një spektakël shkretimi: mbi 1.5 km i gjatë, lumi ka vdekur: shelgjet dhe pemët e tjera në kufi të lumit janë shqyer, shtrati i lumit është gërmuar me eskavatorë, kurse zhavorri, nënshtresa e jetës në lumi, është grumbulluar në brigje të tij. Ai që dikur ishte një lumë i bukur, i pasur me bimësi ujore dhe me ujë të pastër e të pandotur, tani nuk është gjë tjetër veçse një kanal i pajetë. 

Përse një shkatërrim i tillë? Ndryshe nga shumë lumenj në Kosovë, në shtratin e lumit kishte pak ose aspak mbeturina. Uji i këtij lumi furnizon qytetin e Gjilanit me ujë të pijshëm (përmes liqenit të Përlepnicës). Me gërmimin e shtratit të lumit dhe prerjen e pyllit breg, shkatërrohet edhe aftësia fitopastruese e lumit. Pra, pse? 

Pyetjet mbeten, por veprimi nuk mund të presë. I bëjmë thirrje Ministrisë së Mjedisit (!), Planifikimit Hapësinor dhe Infrastrukturës dhe Agjencisë për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës që të ndalojnë shkatërrimin e lumenjve. Para së gjithash ta mbrojë lumin Perlepnica, por edhe të gjithë lumenjtë tjerë të Kosovës. Pastrimi i lumenjve me ekskavatorë nuk mund të jetë kurrë një zgjidhje “pastrimin” e tyre. Thjesht do t’i bëjë ata të pajetë.

ZAUSTAVITE UNIŠTAVANJE!

Vidra, vodenkos, rakovi, vilini konjici… Reka Prilepnica vrvi životom… Tačnije, vrvila je. Jutros smo otkrili spektakl pustoši: reka duga preko 1,5 km je mrtva: vrbe i ostalo drveće oko nje su počupane, korito je iskopano bagerima, a šljunak, supstrat života u reka, nagomilan je na obalama. Ono što je nekada bila prelepa reka, bogata vodenom vegetacijom i bistrom, nezagađenom vodom, sada nije ništa drugo do beživotni kanal. 

Zašto takvo uništavanje? Za razliku od mnogih reka na Kosovu, u koritu je bilo malo ili nimalo otpada. Voda iz ove reke snabdeva grad Gnjilane pijaćom vodom (preko jezera Prilepnica). Kopanjem korita i sečom priobalne šume uništava se i fitoprečišćavajući kapacitet reke. Pa zašto? 

Ostaju pitanja, ali akcija ne može da čeka. Pozivamo Ministarstvo za životnu sredinu (!), prostorno planiranje i infrastrukturu i Kosovsku agenciju za zaštitu životne sredine da zaustave uništavanje reka. Pre svega reke Prilepnice, ali i sve druge reke na Kosovu. Čišćenje reka bagerima nikada neće biti rešenje da one budu „čišće“. To će ih jednostavno učiniti beživotnim.